طراحی برنامه درسی دکتری تخصصی طب نظامی در دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... (عج)

چکیده حوادث جنگی و تروریستی در جهان امروز رو به گسترش است. تنوع و پیچیدگی های زیادی در سلاحها، آثار و عوارض آنان به وجود آمده است. نظامیان با توجه به نقش و ماهیت شغلی که دارند در معرض خطرها و بیماریهای خاص قرار دارند. طب نظامی در رابطه با نیازهای سلامتی نظامیان فعالیت می کند. پزشکان نظامی نیاز به دانش، نگرش و تجربه ویژه ای دارند تا بتوانند پاسخگوی نیاز های خاص نظامیان در جنگ و حوادث باشند. نظر به اینکه هم اکنون پزشکان نظامی ما، دانش آموخته با همان برنامه درسی کشوری هستند و برنامه درسی ویژه طب نظامی در ایران وجود ندارد ، این مطالعه با هدف طراحی برنامه درسی طب نظامی با گرایش طب اورژانس نظامی در دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا..(عج) انجام شده است. به منظور دستیابی به این هدف در این تحقیق از روش پژوهش ترکیبی(کیفی و کمی) استفاده شد. در بخش کیفی داده ها از طریق بررسی و تحلیل تجارب جهانی در خصوص آموزش و برنامه درسی طب نظامی با مراجعه به اسناد و متون و فیش برداری از منابع جمع آوری شد و در بخش کمی به روش دلفی و با استفاده از پرسشنامه کتبی و پنل تخصصی در سه مرحله به نظر سنجی از صاحب نظران داخلی در رابطه با ویژگی های برنامه درسی مورد نظر پرداخته شد. نتایج و یافته های این مطالعه نشان داد که طب نظامی امروزه درحال تحول است. ارتش های جهان دارای سابقه تربیت پزشک نظامی در آکادمی های مخصوص با برنامه درسی منحصر به فرد هستند. در طب نظامی علاوه بر آنچه که در پزشکی غیر نظامی آموزش داده می شود لازم است مطالب علمی خاص آموزش داده شود؛ همچنین نتایج نظر سنجی از خبرگان داخلی نشان داد که92 درصد آنان راه اندازی رشته طب نظامی در ایران را ضروری دانستند. این کارشناسان در اولین مرحله توسعه طب نظامی در ایران، گرایش طب اورژانس نظامی را در اولویت تشخیص دادند. برنامه درسی این رشته تخصصی چهار ساله در دو بخش نظری- عملی و بالینی به ترتیب با 35 واحد درسی و 36 ماه دوره چرخشی بالینی و 6 واحد پایان نامه تحقیقی طراحی گردید. دروس: آشنایی عمومی با سیستم های نظامی، اپیدمیولوژی بیماریها در جنگ و نظامیان (بیماری های مواجه شغلی نظامی) و بحرانها، تروماتولوژی ، تشخیص، مراقبت و تثبیت وضعیت بیمار دچار تروما در شرایط بحران و جنگ، عوامل جنگهای نوین ، طب محیطی، طب هوا- فضا، طب دریا و زیر سطحی، طب حوادث، تریاژ - تخلیه و انتقال مجروحین و بیماران، بهداشت و طب پیشگیری در شرایط بحران و جنگ، روانشناسی و روانپزشکی نظامی، مدیریت مراکز درمانی نظامی و کارورزی در محیط های شغلی نظامی و مراکز اورژانسی- درمانی نظامی از مهمترین مواد درسی و ویژگی آن می باشد که در این برنامه در نظر گرفته شده است. طب اورژانس نظامی با این برنامه درسی جامع و با رویکرد نظامی، ویژه تربیت پزشک نظامی برای خدمت به مصدومین و بیماران بدحال در شرایط جنگ و حوادث و همچنین در شرایط عادی می تواند نقش تعیین کننده ای را در طب نظامی ایفا نماید. پزشک تربیت شده طب نظامی، متخصص شایسته و مناسبی برای پاسخگویی به نیازنظامیان در صدمات جنگ، بیماریها و خطرات شغلی آنان و همچنین پزشک قابلی در فوریت های پزشکی کشوری و در حوادث غیرمترقبه در یاری رساندن و حفظ حیات مصدومین و بیماران بدحال غیر نظامی خواهد بود.